Poradnia Prawa Żywnościowego

Norma handlowa dla owoców cytrusowych

(rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2023/2429)

I. DEFINICJA PRODUKTU

Niniejszą normę stosuje się do odmian uprawnych owoców cytrusowych pochodzących od poniższych gatunków, które są dostarczane konsumentowi świeże, z wyłączeniem owoców cytrusowych przeznaczonych do przetwórstwa przemysłowego:

—	cytryny pochodzące od gatunku Citrus limon (L.) Burm. f. oraz ich mieszańce,

—	limonki perskie pochodzące od gatunku Citrus latifolia (Yu. Tanaka) Tanaka, kwaśne limonki o dużych owocach, znane również jako limonki Bearss lub limonki tahitańskie, i ich mieszańce,

—	limonki meksykańskie pochodzące od gatunku Citrus aurantiifolia (Christm.) Swingle, znane również jako owoce limety kwaśnej, i ich mieszańce,

—	owoce limety słodkiej pochodzące od gatunku Citrus limettioides Tanaka i ich mieszańce,

—	mandarynki pochodzące od gatunku Citrus reticulata Blanco, w tym mandarynki satsuma (Citrus unshiu Marcow.), klementynki (Citrus clementina hort. ex Tanaka.), mandarynki pospolite (Citrus deliciosa Ten.) oraz tangeriny (Citrus tangerina Tanaka) pochodzące od tych gatunków oraz ich mieszańce,

—	pomarańcze pochodzące od gatunku Citrus sinensis (L.) Osbeck oraz ich mieszańce,

—	grejpfruty pochodzące od gatunku Citrus paradisi Macfad. oraz ich mieszańce,

—	pomarańcze olbrzymie lub pomelo pochodzące od gatunku Citrus maxima (Burm.) Merr. oraz ich mieszańce.

II. PRZEPISY DOTYCZĄCE JAKOŚCI

Celem normy jest określenie wymagań jakościowych dla owoców cytrusowych, po ich przygotowaniu i zapakowaniu.

Na etapach następujących po wysyłce produkty mogą jednak wykazywać w stosunku do wymagań normy:

—	nieznaczne obniżenie świeżości i jędrności,

—	dla produktów innych niż produkty klasy „ekstra” – niewielkie objawy zepsucia w związku z ich rozwojem i tendencją do psucia się.

A. Wymagania minimalne

We wszystkich klasach jakości, z zastrzeżeniem przepisów szczególnych dla danej klasy i dopuszczalnych tolerancji, owoce cytrusowe muszą być:

—

całe,

—	wolne od odgnieceń lub rozległych zabliźnionych nacięć,

—	zdrowe; wyklucza się produkty z objawami gnicia lub zepsucia, które czynią je niezdatnymi do spożycia,

—	czyste, praktycznie wolne od jakichkolwiek widocznych substancji obcych,

—	praktycznie wolne od szkodników,

—	wolne od uszkodzeń miąższu spowodowanych przez szkodniki,

—	wolne od oznak zwiędnięcia i wysuszenia,

—	wolne od szkód wyrządzonych niską temperaturą lub uszkodzeń mrozowych,

—	wolne od nadmiernego zawilgocenia zewnętrznego,

—	wolne od jakichkolwiek obcych zapachów lub smaków.

Stopień dojrzałości i rozwoju owoców cytrusowych muszą umożliwiać im:

—	wytrzymanie transportu i przeładunku oraz

—	dotarcie do miejsca przeznaczenia w zadowalającym stanie.

B. Wymagania dotyczące dojrzałości

Owoce cytrusowe muszą osiągnąć właściwy stopień rozwoju i dojrzałości – wziąwszy pod uwagę cechy charakterystyczne danej odmiany, czas zbioru oraz obszar uprawy.

Dojrzałość owoców cytrusowych jest określana dla każdego z niżej wymienionych gatunków na podstawie:

—	minimalnej zawartości soku,

—	minimalnej łącznej zawartości rozpuszczalnych substancji stałych, tj. minimalnej zawartości cukru,

—	minimalnego stosunku ilości cukrów do kwasów (13),

—

barwy.

Stopień wybarwienia musi być taki, aby w wyniku normalnego rozwoju owoc cytrusowy osiągnął w miejscu przeznaczenia barwę typową dla danej odmiany.

Owoc	Minimalna zawartość soku (w proc.)	Minimalna zawartość cukru (w °Brixa)	Minimalny stosunek ilości cukrów do kwasów	Barwa
Cytryny	20			Musi być typowa dla danej odmiany. Dopuszcza się owoce z zielonym zabarwieniem (ale nie ciemnozielonym), pod warunkiem że spełniają one wymagania minimalne w zakresie zawartości soku.
Limonki
Limonka perska	42			Owoc powinien być zielony, ale mogą się na nim znajdować żółte plamy zajmujące do 30 % powierzchni owocu w przypadku limonek perskich i 20 % w przypadku limonek meksykańskich i owoców limety słodkiej.
Limonki meksykańskie i owoce limety słodkiej	40
Mandarynki satsuma, klementynki, inne odmiany mandarynek i ich mieszańce
Mandarynki satsuma	33		6,5 :1	Na co najmniej jednej trzeciej powierzchni owocu musi być typowa dla danej odmiany.
Klementynki	40		7,0 :1
Inne odmiany mandarynek i ich mieszańce	33		7,5 :1 (14)
Pomarańcze
Czerwone pomarańcze	30		6,5 :1	Musi być typowa dla danej odmiany. Dopuszcza się owoce z jasnozielonym zabarwieniem nieprzekraczającym jednej piątej łącznej powierzchni owocu, pod warunkiem że spełniają one wymagania minimalne w zakresie zawartości soku. Pomarańcze wyprodukowane na obszarach charakteryzujących się wysokimi temperaturami powietrza oraz wysoką wilgotnością względną podczas okresu rozwoju mogą posiadać zielone zabarwienie przekraczające jedną piątą łącznej powierzchni owocu, pod warunkiem że spełniają one wymagania minimalne w zakresie zawartości soku.
Odmiany grupy Navel	33		6,5 :1
Pozostałe odmiany	35		6,5 :1
Mosambi, Sathgudi oraz Pacitan o zielonym zabarwieniu przekraczającym jedną piątą łącznej powierzchni owocu	33
Pozostałe odmiany o zielonym zabarwieniu przekraczającym jedną piątą łącznej powierzchni owocu	45
Grejpfruty i mieszańce
Wszystkie odmiany i mieszańce	35			Musi być typowa dla danej odmiany. Dopuszcza się owoce z zielonkawym zabarwieniem (zielonym w przypadku oroblanco), pod warunkiem że spełniają one wymagania minimalne w zakresie zawartości soku.
Oroblanco	35	9
Pomarańcze olbrzymie (pomelo) i mieszańce		8		Na co najmniej dwóch trzecich powierzchni owocu musi być typowa dla danej odmiany.

Owoce cytrusowe spełniające powyższe wymagania dojrzałości mogą być „odzielenione”. Taki zabieg jest dozwolony jedynie, gdy inne naturalne właściwości organoleptyczne owoców nie uległy zmianie.

C. Klasyfikacja

Owoce cytrusowe klasyfikuje się według trzech następujących klas:

(i) klasa „ekstra”

Owoce cytrusowe w tej klasie muszą być najwyższej jakości. Muszą być charakterystyczne dla danej odmiany lub typu handlowego.

Muszą być wolne od wszelkich wad, z wyjątkiem bardzo nieznacznych wad powierzchniowych, pod warunkiem że nie mają one wpływu na ogólny wygląd produktu, jego jakość, trwałość oraz prezentację w opakowaniu.

(ii) klasa I

Owoce cytrusowe w tej klasie muszą być dobrej jakości. Muszą być charakterystyczne dla danej odmiany lub typu handlowego.

Mogą jednak posiadać następujące nieznaczne wady, pod warunkiem że nie wpływają one na ogólny wygląd produktu, jego jakość, trwałość i prezentację w opakowaniu:

—	nieznaczna wada kształtu,

—	nieznaczne wady wybarwienia, w tym nieznaczna zgorzel słoneczna,

—	nieznaczne postępujące wady skórki, pod warunkiem że nie dotyczą miąższu,

—	nieznaczne wady skórki powstałe w trakcie rozwoju owocu, np. osrebrzenie, ordzawienie lub uszkodzenia spowodowane przez szkodniki,

—	nieznaczne, zabliźnione uszkodzenia spowodowane przyczynami mechanicznymi, takimi jak uszkodzenia gradowe, otarcia lub uszkodzenia w trakcie przeładunku,

—	niewielkie i częściowe odstawanie skórki od miąższu w przypadku wszystkich owoców z grupy mandarynek.

(iii) klasa II

Do tej klasy zalicza się owoce cytrusowe, które nie kwalifikują się do wyższych klas, ale spełniają wymagania minimalne określone w pkt A.

Dopuszczalne są następujące wady, pod warunkiem że owoce cytrusowe zachowują swoje podstawowe cechy pod względem jakości, trwałości oraz prezentacji:

—	wady kształtu,

—	wady wybarwienia, w tym zgorzel słoneczna,

—	postępujące wady skórki, pod warunkiem że nie dotyczą miąższu,

—	wady skórki powstałe w trakcie rozwoju owocu, np. osrebrzenie, ordzawienie lub uszkodzenia spowodowane przez szkodniki,

—	zabliźnione uszkodzenia spowodowane przyczynami mechanicznymi, takimi jak uszkodzenia gradowe, otarcia lub uszkodzenia w trakcie przeładunku,

—	powierzchniowe, zabliźnione uszkodzenia skórki,

—	szorstka skórka,

—	niewielkie i częściowe odstawanie skórki od miąższu w przypadku pomarańczy oraz częściowe odstawanie skórki od miąższu w przypadku wszystkich owoców z grupy mandarynek.

III. PRZEPISY DOTYCZĄCE KLASYFIKACJI WEDŁUG WIELKOŚCI

Wielkość określa się na podstawie maksymalnej średnicy przekroju poprzecznego owocu lub na podstawie liczby sztuk.

A. Wielkość minimalna

Stosuje się następujące wielkości minimalne:

Owoc	Średnica (mm)
Cytryny	45
Limonki perskie	42
Limonki meksykańskie i owoce limety słodkiej	25
Mandarynki satsuma, inne odmiany mandarynek i ich mieszańce	45
Klementynki	35
Pomarańcze	53
Grejpfruty i mieszańce	70
Pomarańcze olbrzymie i mieszańce	100

B. Jednorodność

Owoce cytrusowe można sortować według wielkości, biorąc pod uwagę następujące możliwości:

a)

Aby zapewnić jednorodność pod względem wielkości, różnice wielkości produktów w tym samym opakowaniu nie przekraczają:

—	10 mm, jeśli średnica najmniejszego owocu (jak podano na opakowaniu) wynosi poniżej 60 mm,

—	15 mm, jeśli średnica najmniejszego owocu (jak podano na opakowaniu) wynosi 60 mm lub powyżej, ale poniżej 80 mm,

—	20 mm, jeśli średnica najmniejszego owocu (jak podano na opakowaniu) wynosi 80 mm lub powyżej, ale poniżej 110 mm,

—	nie istnieją żadne ograniczenia różnic w średnicy dla owoców o średnicy równej lub większej od 110 mm;

b)

w przypadku stosowania kodów wielkości należy przestrzegać kodów i przedziałów podanych w poniższych tabelach:

Owoc	Kod wielkości	Średnica (mm)
Cytryny
	0	79 –90
	1	72 –83
	2	68 –78
	3	63 –72
	4	58 –67
	5	53 –62
	6	48 –57
	7	45 –52
Limonki
Limonki perskie	1	58 –67
	2	53 –62
	3	48 –57
	4	45 –52
	5	42 –49
Limonki meksykańskie i owoce limety słodkiej	1	> 45
	2	40,1 –45
	3	35,1 –40
	4	30,1 –35
	5	25 –30
Mandarynki satsuma, klementynki i inne odmiany mandarynek i ich mieszańce
	1–XXX	78 i więcej
	1–XX	67 –78
	1 lub 1-X	63 –74
	2	58 –69
	3	54 –64
	4	50 –60
	5	46 –56
	6 (15)	43 –52
	7	41 –48
	8	39 –46
	9	37 –44
	10	35 –42
Pomarańcze
	0	92 –110
	1	87 –100
	2	84 –96
	3	81 –92
	4	77 –88
	5	73 –84
	6	70 –80
	7	67 –76
	8	64 –73
	9	62 –70
	10	60 –68
	11	58 –66
	12	56 –63
	13	53 –60
Grejpfruty i mieszańce
	0	> 139
	1	109 –139
	2	100 –119
	3	93 –110
	4	88 –102
	5	84 –97
	6	81 –93
	7	77 –89
	8	73 –85
	9	70 -80
Pomarańcze olbrzymie i mieszańce
	0	> 170
	1	156 –170
	2	148 –162
	3	140 –154
	4	132 –146
	5	123 –138
	6	116 –129
	7	100 –118

Jednorodność wielkości jest osiągnięta, jeżeli owoce mieszczą się w określonej wyżej skali, o ile wymagań nie określono w następujący sposób:

w przypadku owoców luzem w skrzynkach oraz owoców w opakowaniach detalicznych o masie netto wynoszącej maksymalnie 5 kg maksymalna różnica nie może przekroczyć przedziału uzyskanego w wyniku połączenia trzech kolejnych wielkości ze skali wielkości;

c)	dla owoców, których wielkość określa się na podstawie sztuk, różnica w wielkości powinna być zgodna z lit. a).

IV. PRZEPISY DOTYCZĄCE TOLERANCJI

Na wszystkich etapach obrotu w każdej partii dopuszcza się tolerancję w odniesieniu do jakości i wielkości dla produktów niespełniających wymagań wskazanej klasy.

A. Tolerancje dotyczące jakości

(i) klasa „ekstra”

Dopuszczalna jest łączna tolerancja wynosząca 5 % liczby lub masy owoców cytrusowych niespełniających wymagań tej klasy, lecz spełniających wymagania klasy I. W ramach tej tolerancji nie więcej niż 0,5 % łącznie mogą stanowić produkty spełniające wymagania jakościowe klasy II.

(ii) klasa I

Dopuszczalna jest łączna tolerancja wynosząca 10 % liczby lub masy owoców cytrusowych niespełniających wymagań tej klasy, lecz spełniających wymagania klasy II. W ramach tej tolerancji nie więcej niż 1 % łącznie mogą stanowić produkty niespełniające wymagań jakościowych klasy II ani wymagań minimalnych lub produkty z objawami zepsucia.

(iii) klasa II

Dopuszczalna jest łączna tolerancja wynosząca 10 % liczby lub masy owoców cytrusowych niespełniających wymagań tej klasy ani wymagań minimalnych. W ramach tej tolerancji nie więcej niż 2 % łącznie mogą stanowić produkty z objawami zepsucia.

B. Tolerancje dotyczące wielkości

Dla wszystkich klas: dopuszczalna jest łączna tolerancja wynosząca 10 % liczby lub masy owoców cytrusowych o wielkości odpowiadającej sąsiedniej niższej lub wyższej od tej (lub od tych – w przypadku połączenia trzech kolejnych wielkości) podanej na opakowaniu.

W każdym przypadku tolerancję wynoszącą 10 % stosuje się jedynie do owoców nie mniejszych niż następujące wielkości minimalne:

Owoc	Średnica (mm)
Cytryny	43
Limonki perskie	40
Limonki meksykańskie i owoce limety słodkiej	Nie dotyczy
Mandarynki satsuma, inne odmiany mandarynek i ich mieszańce	43
Klementynki	34
Pomarańcze	50
Grejpfruty i mieszańce	67
Pomarańcze olbrzymie i mieszańce	98

V. PRZEPISY DOTYCZĄCE PREZENTACJI

A. Jednorodność

Zawartość każdego opakowania musi być jednorodna i obejmować wyłącznie owoce cytrusowe tego samego pochodzenia, odmiany lub typu handlowego, jakości i wielkości oraz o podobnym stopniu dojrzałości i rozwoju.

Dodatkowo w przypadku klasy „ekstra” wymagana jest jednorodność wybarwienia.

Dopuszcza się jednak mieszanie w jednym opakowaniu detalicznym owoców cytrusowych różnych gatunków widocznie różniących się między sobą, pod warunkiem że są one jednorodne pod względem jakości i – dla każdego gatunku – pod względem odmiany lub typu handlowego i pochodzenia. Jednorodność pod względem wielkości nie jest wymagana.

Widoczna część zawartości opakowania musi być reprezentatywna dla całej zawartości.

B. Pakowanie

Owoce cytrusowe muszą być pakowane w sposób, który zapewni należytą ochronę produktu.

Materiały stosowane wewnątrz opakowania muszą być czyste i takiej jakości, która pozwala uniknąć jakichkolwiek, zewnętrznych lub wewnętrznych, uszkodzeń produktu. Dopuszcza się użycie materiałów, w szczególności papieru lub pieczątek, ze specyfikacją handlową, pod warunkiem że druk lub etykiety zostały wykonane z nietoksycznego tuszu lub kleju.

Nalepki przyklejane bezpośrednio na produktach nie powinny po zdjęciu pozostawiać widocznych śladów kleju ani powodować uszkodzeń skórki. Informacje naniesione laserem na pojedynczych owocach nie powinny prowadzić do uszkodzeń miąższu lub skórki.

Jeżeli owoce są owijane, należy wykorzystać cienki, suchy, nowy i bezwonny (16) papier.

Zabronione jest używanie jakichkolwiek substancji, które mogą spowodować zmianę naturalnych cech owoców cytrusowych, w szczególności ich smak lub zapach (17).

Opakowania muszą być wolne od wszelkich substancji obcych. Dopuszcza się prezentację owoców z przytwierdzoną krótką (niezdrewniałą) gałązką z kilkoma zielonymi liśćmi.

VI. PRZEPISY DOTYCZĄCE OZNAKOWANIA

Na każdym opakowaniu (18) widnieją następujące informacje, zamieszczone po tej samej stronie, w sposób czytelny, trwały oraz widoczny z zewnątrz.

A. Identyfikacja

Nazwa i adres pakującego lub wysyłającego (np. ulica/miasto/region/kod pocztowy i państwo, jeśli różne od państwa pochodzenia).

Zapis ten można zastąpić:

—

dla wszystkich opakowań z wyjątkiem produktów paczkowanych – oficjalnie wydanym lub zatwierdzonym oznaczeniem kodowym identyfikującym pakującego lub wysyłającego, umieszczonym w bliskim sąsiedztwie określenia „pakujący lub wysyłający” (lub odpowiednich skrótów). Oznaczenie kodowe musi być poprzedzone kodem ISO 3166 (alfa) państwa/obszaru państwa uznającego, jeżeli nie jest to państwo pochodzenia;

—

wyłącznie dla produktów paczkowanych – nazwą i adresem sprzedającego z siedzibą w Unii, umieszczonym w bliskim sąsiedztwie określenia „zapakowane dla:” lub zapisem równoznacznym. W takim przypadku etykieta zawiera również oznaczenie kodowe identyfikujące pakującego lub wysyłającego. Sprzedawca udostępnia wszystkie informacje dotyczące znaczenia tego kodu uznane przez organ kontrolny za niezbędne.

B. Rodzaj produktu

Jeśli produkt nie jest widoczny z zewnątrz – „cytryny”, „limonki”, „limonki perskie”, „limonki meksykańskie”, „owoce limety słodkiej”, „mandarynki”, „pomarańcze”, „grejpfruty”, „pomarańcze olbrzymie/pomelo”.

„mieszanka owoców cytrusowych” lub równoznaczne określenie oraz nazwy zwyczajowe poszczególnych gatunków, w przypadku mieszanki wyraźnie różniących się gatunków owoców cytrusowych,

w przypadku pomarańczy – nazwa odmiany lub odpowiednie grupy odmian dla „Navels” oraz „Valencias”,

w przypadku „mandarynek satsuma” i „klementynek” wymagana jest nazwa zwyczajowa gatunku, a nazwa odmiany jest nieobowiązkowa,

w przypadku innych mandarynek i ich mieszańców nazwa odmiany jest wymagana.

w przypadku wszystkich innych gatunków: nazwa odmiany jest nieobowiązkowa.

Nazwę odmiany można zastąpić synonimem. Nazwę handlową (19) można podać wyłącznie jako uzupełnienie nazwy odmiany lub synonimu.

w przypadku grejpfrutów i pomarańczy olbrzymich barwa miąższu „biała”, „różowa” lub „czerwona”,

„z pestkami” w przypadku klementynek z ponad 10 pestkami,

„bez pestek”(nieobowiązkowo, owoce cytrusowe bez pestek mogą niekiedy zawierać pestki).

C. Pochodzenie produktu

—	Państwo pochodzenia (20) oraz, nieobowiązkowo, region uprawy lub krajowa, regionalna lub lokalna nazwa miejsca pochodzenia.

—	W przypadku mieszanek wyraźnie różniących się gatunków owoców cytrusowych różnego pochodzenia, wymagane jest umieszczenie oznaczenia każdego państwa pochodzenia przy danych nazwach gatunków.

D. Specyfikacje handlowe

—

klasa,

—

wielkość wyrażona jako:

—	wielkość minimalna i maksymalna (w mm) lub

—	kod(y) wielkości, wraz z, nieobowiązkowo, wielkością minimalną i maksymalną lub

—	liczbą sztuk,

—	informacja o zastosowanych środkach konserwujących lub innych substancjach chemicznych zastosowanych po zbiorze, w przypadku gdy ich użyto.

E. Znak kontroli urzędowej (nieobowiązkowo)

Opakowania nie muszą zawierać szczegółowych informacji wymienionych w pkt VI akapit pierwszy, jeśli zawierają wyłącznie opakowania detaliczne wyraźnie widoczne z zewnątrz i zawierające te informacje. Opakowania te nie mogą zawierać żadnych oznaczeń, które mogłyby wprowadzać w błąd. Jeśli opakowania znajdują się na paletach, szczegółowe informacje powinny być podane na etykietach umieszczonych w widocznym miejscu, co najmniej z dwóch stron palety.

Kontakt

dr hab. Tomasz Srogosz

t.srogosz@jwms.pl

Polityka prywatności

O mnie

Social media

Imię		Nazwisko
Twój e-mail
Treść wiadomości