Poradnia Prawa Żywnościowego
Bezpieczeństwo żywności i żywienia jest szczególnie ważne dla konsumenta, który znajduje się na końcu łańcucha dostaw żywności. Konsument płaci za konkretny produkt spożywczy i usługę, a w cenę wliczona powinna być jakość, czyli bezpieczeństwo dla zdrowia i życia. Inaczej mówiąc, oferowanie żywności niebezpiecznej, szkodliwej, zafałszowanej, czyli nie spełniającej norm bezpieczeństwa, jest po prostu oszustwem. W takiej sytuacji warto znać prawa konsumenta, których źródłem jest prawo do bezpiecznej żywności. Warto także wiedzieć jak kupować i jak się odżywiać, czyli po prostu - w jaki sposób korzystać dobrodziejstwa wolnego rynku tak, aby konsumpcja żywności nie powodowała skutków szkodliwych dla zdrowia. Jednak kiedy już dojdzie do takiej sytuacji, w szczególności zatrucia lub długotrwałych szkód zdrowotnych, warto skorzystać z porad nie tylko lekarza, ale także wykwalifikowanego prawnika, który pomoże w sformułowaniu odpowiednich roszczeń mających na celu rekompensatę szkód, w tym finansową.
Prawa osoby, która kupuje żywność lub korzysta z usług gastronomicznych należą do tzw. praw konsumenta. Ich źródłem jest prawo człowieka do odpowiedniej (bezpiecznej) żywności. Prawo to nie zostało wprost potwierdzone w Konstytucji, jednak można je sformułować w oparciu o Pakty Praw Człowieka ONZ, których stroną jest Polska. Warto o tym prawie dowiedzieć się więcej i na jego podstawie formułować roszczenia, czyli walczyć o konkretne prawa konsumenta, które wynikają z kolei ze szczegółowych regulacji unijnych i polskich, takich jak: rozporządzenie 178/2002 ustanawiające ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, rozporządzenie 852/2004 w sprawie higieny środków spożywczych, rozporządzenie 1169/2011 w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności, czy ustawa o bezpieczeństwie żywności i żywienia. Do tych praw zaliczyć można w szczególności: prawo do zdrowia, prawo do rzetelnej informacji, prawo do wyboru, prawo do wysłuchania.
O tych i innych prawach konsumenta żywności dowiesz się więcej
Dobrodziejstwem wolnego rynku jest możliwość wyboru, a dobrodziejstwem życia w kraju rozwiniętym gospodarczo jest dostęp do różnego rodzaju środków spożywczych. Plusem jest nieograniczona możliwość zaspokajania potrzeby odżywiania, oczywiście pod warunkiem posiadania zasobów finansowych. Jest jednak i minus takiego stanu rzeczy - wolność wyboru może prowadzić do sytuacji, w której człowiek kupuje produkty potencjalnie szkodliwe. Z jednej strony może być to żywność zafałszowana, niespełniająca kryteriów jakości. Z drugiej strony, na rynku można wskazać produkty spożywcze, które mimo tego, że spełniają formalnie takie kryteria, nie są do końca zdrowe, szczególnie jeśli spożywane są w nadmiernej ilości. Wchodząc do supermarketu warto się nad tym zastanowić i wyeliminować lub ograniczyć niektóre produkty. Inaczej mówiąc - kupuj racjonalnie, czyli bezpiecznie dla siebie i rodziny.
Jeśli chcesz wiedzieć jakie produkty wybierać, np. jakie właściwości mają dodatki do żywności, czyli jak kupować, dowiesz się więcej
Jeśli już wybrałeś bezpieczne produkty żywnościowe, to nie wszystko - z żywnością jest, jak ze wszystkim w życiu, czyli należy z niej korzystać racjonalnie. O dobrym odżywianiu powiedziano już wiele, chociażby przy okazji tzw. piramidy zdrowego żywienia, ale mówiąc i pisząc o bezpieczeństwie żywności nie sposób wspomnieć nie tylko o bezpiecznej żywności, ale także - o zdrowym odżywianiu, oczywiście zakładając, że dokonaliśmy racjonalnego wyboru środków spożywczych podczas zakupów w sklepie lub supermarkecie. Warto wiedzieć nie tylko o odpowiednich dla zdrowia dziennych ilościach tłuszczów, białka, błonnika, czy witamin, ale także o bezpiecznych dla zdrowia dawkach dodatków do żywności, czyli potocznie tzw. "E". Te ostatnie spożywane w nadmiarze mogą niekorzystnie wpływać na zdrowie, powodować nie tylko zaburzenia snu lub koncentracji, przede wszystkim u dzieci, ale skutkować długofalowymi konsekwencjami zdrowotnymi, z chorobami nowotworowymi włącznie.
O zdrowym odżywianiu dowiesz się więcej
Jeśli wybrałeś szkodliwe produkty żywnościowe - nie lekceważ tego! Możesz kupić produkt, który nie spełnia kryteriów bezpieczeństwa (jakości). Typowym przykładem jest produkt zafałszowany, przeterminowany lub po prostu zepsuty, np. z pleśnią. Przysługuje Ci wtedy reklamacja produktu, w ramach której można żądać zamiany lub zwrotu produktu. Pamiętajmy - widniejące przy zakupie informacje, że "reklamacji nie uwzględnia się po odejściu od kasy" nie mają żadnej podstawy prawnej! Jednak nie zawsze reklamacja przysługuje, dlatego warto dowiedzieć się w szczególności o terminach reklamacji środków spożywczych. Bardziej dotkliwym przypadkiem jest zatrucie, czyli realne zagrożenie dla zdrowia konsumenta. W takiej sytuacji dochodzi do szkody majątkowej (koszt leczenia) i niemajątkowej (cierpienie fizyczne i psychiczne).
O możliwościach dochodzenia roszczeń przez konsumentów żywności, w tym tych kupujących w sklepach, jak i klientów lokali gastronomicznych, dowiesz się więcej
Kontakt
dr hab. Tomasz Srogosz
t.srogosz@jwms.pl
Social media