Poradnia Prawa Żywnościowego
IJHARS poinformowała o kontrolach w kwietniu 2025 roku 129 punktów oferujących asortyment mięsny: 56 sklepów mięsnych, 35 sklepów wielobranżowych, 23 targowiska i 15 sklepów wielkopowierzchniowych. Inspektorzy zweryfikowali oznakowanie 450 partii mięsa czerwonego o masie prawie 3 ton. Sprawdzali czy podany kraj pochodzenia jest zgodny z dokumentacją oraz czy informacje o pochodzeniu podawane są zgodnie z wymaganiami określonymi w przepisach. Odnotowali nieprawidłowości w 52 podmiotach, co stanowiło 40,3 % ogółu skontrolowanych. Najgorzej znakowanie wypadło na targowiskach – w co drugim miejscu były nieprawidłowości. Wśród skontrolowanych produktów 15 partii mięsa oznakowanych były jako „Produkt Polski”. Inspektorzy nie mieli zastrzeżeń odnośnie tych informacji. Z powodu nieprawidłowego znakowania inspektorzy IJHARS zakwestionowali 172 partie (38,2%). W przypadku 7 partii oznakowanych jako „polskie”, co do miejsca chowu i uboju, inspektorzy zidentyfikowali, że informacje odnośnie kraju pochodzenia, przedstawione na etykiecie, były nieprawdziwe.
Pozostałe nieprawidłowości stwierdzone w kwietniu 2025 roku to m.in.:
- zupełny brak informacji o pochodzeniu i wizerunku flagi państwa pochodzenia – 127 partii,
- brak gatunku zwierzęcia, z którego uzyskano dany element mięsa – 62 partie,
- sprzedaż mięsa przeterminowanego – 4 partie.
12.06.2025
W dniach 28-31 maja 2025 roku w Wilnie odbyła się konferencja naukowa „Wyzwania stojące przed prawem rolnym wobec złożoności współczesnego świata – rozważania inspirowane dorobkiem prof. Stelmachowskiego” zorganizowana przez Uniwersytet W Białymstoku i Polskie Stowarzyszenie Prawników Agrarystów. Partnerem konferencji był Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa. Dyskusja koncentrowała się wokół kształtu własności rolnej i obrotu nieruchomościami rolnymi. Nie zabrakło także tematów związanych z aktualnymi problemami prawa żywnościowego, w tym dotyczących żywności funkcjonalnej, bezpieczeństwa żywności w kontekście umowy między Unią Europejską a Mercosur, czy też przeciwdziałania marnowaniu żywności.
31.05.2025
W lutym 2025 roku Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych przeprowadziła w sklepach wielkopowierzchniowych na terenie całego kraju kontrole jakości handlowej masła. Skontrolowano 15 marek własnych dostępnych w największych sieciach handlowych oraz 17 produktów pod marką własną producenta. Inspekcja sprawdzała, czy jakość handlowa dostępnych w sklepach produktów zgodna jest z normą dotyczącą masła. Celem kontroli było przede wszystkim masło przeznaczone do promocji.
IJHARS poinformowała, że przeprowadzone badania laboratoryjne potwierdziły deklarowaną jakość i zgodność z przepisami około 97% skontrolowanych partii masła. W przypadku jednej partii stwierdzono zawyżoną zawartość wody. 87,5% skontrolowanych partii masła było prawidłowo oznakowanych. Inspektorzy mieli zastrzeżenia tylko w przypadku 4 partii masła i dotyczyły one:
- braku informacji na opakowaniu produktu o zawartości tłuszczu,
- nieprawidłowego zapisu daty minimalnej trwałości,
- nieprawidłowej prezentacji towaru na półce sklepowej.
Stwierdzone nieprawidłowości nie miały charakteru zafałszowań. Nie stwierdzono różnic pomiędzy produktami oferowanymi na promocjach i tymi dostępnymi w normalnej cenie.
27.05.2025
W dniu 13 maja 2025 odbyła się już siódma, coroczna konferencja naukowa pod patronatem Dziekana Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego pt. Współczesne problemy prawa rolnego i żywnościowego. W dwóch panelach poświęconych tym gałęziom prawa przedstawione zostały referaty poświęcone m. in. znakowaniu żywności, przeciwdziałaniu marnowania żywności, zapisu windykacyjnego gospodarstwa rolnego, obrotowi nieruchomościami rolnymi, wykorzystania sztucznej inteligencji w rolnictwie, dziedziczeniu gospodarstw rolnych, ochronie zwierząt gospodarskich, przestępczości żywnościowej, żywności funkcjonalnej, czy też kwestii statusu oscypków w prawie żywnościowym.
Prof. Tomasz Srogosz wygłosił referat na temat prawnych aspektów stosowania dodatków do żywności. Są to substancje dodawane w procesie produkcji żywności, które wchodzą w skład produktu spożywczego, decydując o jego cechach. Należą do nich np. barwniki, konserwanty, przeciwutleniacze, emulgatory, stabilizatory. Posiadają one oznaczenie "E" (jak Europa), któremu odpowiada numer - od 100 do 199 są to barwniki, od 200 do 299 – konserwanty, od 300 do 399 – antyoksydanty, od 400 do 499 – środki spulchniające, żelujące i emulgatory, od 500 do 599 – środki pomocnicze, od 600 do 699 – wzmacniacze smaku, od 900 do 999 – środki nabłyszczające lub słodzące, od 1000 do 1999 – konserwanty, zagęstniki i stabilizatory. Inicjatywy normotwórcze dotyczące dodatków do żywności są doskonałym przykładem próby pogodzenia dwóch grup interesów – producentów żywności i konsumentów, które po prześledzeniu historii stosowania różnych substancji w produkcji żywności wydają się raczej pozostawać w sprzeczności. Producentom zależy na zysku, a w konsekwencji wzbogacaniu żywności dzięki stosowaniu różnego rodzaju substancji, w tym chemicznych, powodujących wydłużony termin przydatności, czy też lepsze walory smakowe i organoleptyczne. Coraz bardziej świadomym konsumentom zależy natomiast na zdrowym odżywianiu. Bardzo dobrym przykładem ścierania się interesów komercyjnych i konsumenckich, czyli w istocie dążenia do zysków handlowych i utrzymania wysokiego poziomu ochrony zdrowia jest ciągnąca się już od wielu lat sprawa stosowania w środkach spożywczych azotynów, w tym azotynu sodu (E 250). Azotyny dodaje się do produktów mięsnych w celu konserwacji i bezpieczeństwa mikrobiologicznego produktów mięsnych. Uważa się jednocześnie, że obecność azotynów w produktach mięsnych może prowadzić do powstawania nitrozoamin, które mogą być rakotwórcze. Komisja Europejska podkreśliła, że „prawodawstwo w tym obszarze musi znaleźć kompromis między ryzykiem powstawania nitrozoamin wskutek obecności azotynów w produktach mięsnych z jednej strony, a działaniem ochronnym azotynów przeciwko wzrostowi bakterii, w szczególności bakterii odpowiedzialnych za zatrucie jadem kiełbasianym, z drugiej strony”. Czy tak jest? Obniżanie dozwolonych poziomów azotynów w wędlinach postępuje w Unii Europejskiej powoli. Od 9 października 2025 roku obowiązywać ma nowy obniżony standard - 80g/kg, choć np. Dania wprowadziła bardziej restrykcyjny model - 60 g/kg. W jakim kierunku powinno iść polskie ustawodawstwo? Z jednej strony należy dbać o zdrowie konsumentów, ale z drugiej - mieć świadomość tego, że w dobie masowej produkcji żywności niemożliwe jest funkcjonowanie rynku bez dodatków do żywności. Warto zastanowić się w szczególności nad wpływem dodatków do żywności na zdrowie, w tym psychiczne dzieci i młodzieży. W tym względzie warto rozwiązać problem kumulacji substancji dodatkowych w jednym produkcie spożywczym i zadbać o zwiększenie świadomości najmłodszych i młodzieży w zakresie zdrowego i bezpiecznego odżywiania.
13.05.2025
Zdaniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach (wyrok z dnia 13 marca 2025 roku) marnowaniem w rozumieniu definicji ustawowej jest wycofywanie z etapu dystrybucji tylko i wyłącznie takiej żywności, która w tym momencie czasowym (w momencie wycofywania z etapu dystrybucji) spełnia wymogi prawa żywnościowego.
11.05.2025
Kontakt
dr hab. Tomasz Srogosz
t.srogosz@jwms.pl
Social media